Teken en tekenziekten in Nederland

Teken en tekenziekten in Nederland bij huisdieren

Wanneer het warmer wordt komen teken uit hun winterrust en moeten zij op zoek naar eten. Hoe milder de temperaturen in de winter, hoe vroeger in het voorjaar teken worden gedetecteerd. Een teek is een ectoparasiet die zich voedt met het bloed van zijn gastheer.

Ixodes ricinus

Ook wel de schapenteek genoemd. Deze teek is een veelvoorkomende soort binnen Nederland. Zij zijn vooral in het voor- en najaar actief, maar met de huidige milde winters worden ze steeds vroeger in het jaar op dieren aangetroffen. Ze komen voor in grasachtige en bosrijke gebieden voor, maar ook in de duinen. De teek gaat strategisch op een plant of tak zitten en kan zo eenvoudig overlopen naar de voorbij lopende hond.

Dermacentor reticulatus

Deze teek komt sinds een aantal jaar ook in Nederland voor. De Dermacentor teek is het hele jaar actief, maar heeft zijn piek in het voor- en najaar. Maar bij een milde winter en zomer kunnen ze ook in die periodes actief zijn. Deze tekensoort is te vinden in grasrijke gebieden, de duinen en in een open bos. Bij voorkeur in vochtige gebieden. Tijdens het voorbij wandelen kan een teek zich aan de vacht vastklampen en vervolgens op zoek gaan naar een warm plekje op de hond of kat om zich vast te bijten.

Babesiose

Zowel de Ixodes als de Dermacentor teek kan dieren besmetten met Babesia. De ziekte wordt veroorzaakt door Babesia spp. protozoa waarvan Babesia canis de grootste rol speelt bij honden. Voorheen kwam de ziekte vooral voor in de zuidelijke regionen van Europa. Sinds een paar jaar is de aanwezigheid van Babesia ook in teken in Nederland aangetoond. Als een teek zich vastbijt om te eten kan hij de ziekteverwekker via het speeksel overdragen op de hond. De overdracht vindt over het algemeen 24 tot 36 uur na het vastbijten plaats. Controleer uw hond daarom na iedere wandeling op teken zodat de kans aanzienlijk kleiner wordt dat hij besmet raakt.

Een hond met babesiose kan de volgende verschijnselen vertonen:

  • Sloomheid
  • Verminderde eetlust
  • Braken
  • Koorts
  • Bleke of gele slijmvliezen (bloedarmoede/afbraak rode bloedcellen)
  • Bloedingen
  • Roodbruine urine
  • Vergrote lymfeknopen
  • Orgaanfalen
  • Op langere termijn ontstekingen van spieren en/of gewrichten

Als de behandeling voor uw hond bijtijds wordt gestart dan kan hij hier goed van herstellen.

Ziekte van Lyme

Ook bekend als borreliose, in Nederland voornamelijk overgedragen door de Ixodes teek. De teek draagt de Borrelia bacterie met zich mee en als hij zich vastbijt kan de bacterie overgedragen worden op de hond (of mens of een andere gastheer). De overdracht vindt niet direct plaats dus ook hier geldt: hoe eerder de teek verwijderd wordt hoe beter. Het liefst binnen 24 uur.

Honden lijken niet vaak ziekteverschijnselen te vertonen als zij besmet zijn geraakt met de Borrelia bacterie. Waar bij mensen een rode kring kan ontstaan op de huid die groter wordt, wordt dit nauwelijks waargenomen bij honden. Over de besmetting en ziekteverschijnselen bij katten is vrij weinig bekend, maar het lijkt er op dat zij in nog mindere mate ziekteverschijnselen van de ziekte van Lyme vertonen. Verschijnselen die kunnen optreden bij de hond zijn:

  • Koorts
  • Sloomheid
  • Spierpijn
  • Kreupelheid
  • Nierfalen

Meestal verloopt een infectie echter subklinisch. De hond vormt zelf geen direct besmettingsgevaar voor mensen of dieren om hem heen, want voor overdracht is een teek noodzakelijk.

De ziekte van Lyme komt met enige regelmaat bij mensen voor. Wees dus na een wandeling ook alert op teken bij uzelf! Verwijder deze zo snel mogelijk om de kans op overdracht van de Borrelia bacterie zo klein mogelijk te maken.

Preventie

Zorg dat u uw hond na de wandeling controleert op teken. Ook bij katten is het verstandig de vacht regelmatig te controleren op de aanwezigheid van de parasiet. Heeft u er een gevonden? Verwijder deze dan met behulp van een tekentang. Zorg dat u de teek goed tot op de huid beetpakt en trekt hem vervolgens los. Probeer dit met een vlotte beweging te doen zodat uw dier er zo min mogelijk last van heeft. Controleer of de teek in zijn geheel verwijderd is. Is dit niet zo, dan kunt u bijvoorbeeld nog een zwart/bruin puntje op de bijtplek zien zitten. Probeer dit eventueel met een fijne pincet nog te verwijderen. Is de teek in zijn geheel verwijderd, dan kunt u de plek schoon wrijven met alcohol. Houdt de plek de komende 2-3 dagen in de gaten om te zien of het dik of rood wordt. Is dat het geval, neem dat contact op met uw dierenarts.

Er zijn verschillende middelen op de markt die tegen teken werken. Zo bestaan er pipetten voor in de nek, halsbanden en pillen. Bekijk wat het best bij u en uw huisdier past. U kunt hier eventueel ook via uw dierenarts informatie over inwinnen